برای تمام کنکوری‌ها! (بخش سوم)

بخش اول و بخش دوم این مطلب.

نکات تکمیلی

حالا وقت اینه که برسیم به یک سری نکات تکمیلی که هم شامل زمان‌بندی و برنامه‌بندی پیشنهادی می‌شه و هم چندتا نکته و راه‌کار برای استفادهٔ بهتر از این روش و کلاً تست زدن.

زمان‌بندی پیشنهادی:

هرچند تجربهٔ من نشون داده از هر موقع که این شیوه رو پیاده‌سازی کنین، نتایجش رو کم کم می‌بینین و اثرگذاره، توصیهٔ شخصی من اینه که دیگه تا ماه‌های انتهایی ترم اول سال کنکور شروع کنید به استفاده از این روش. یعنی از حدود آذر دیگه بهتره شروع کرده باشید! (هرچند من خودم عملاً از هفتهٔ آخر اسفند شروع کردم و با این حال هم نتیجهٔ خوبی گرفتم، اما کار من بسیار ریسکی و خطرناک بود. شما لطفاً از این خطرهای خرکی نکنید!)

اگه می‌تونید، از همون روزهای اول درستون شروع کنید به استفاده از این روش. این روش مبتنی بر شیوهٔ «تکرار با فاصله» است که ریشه‌های عصب‌شناسی مهمی هم داره و بسیار اثرگذاره. اساس این روش، همون روش لایتنره که با کمی تغییرات برای مطالعهٔ آزمون‌ها بهینه‌سازی شده.

بهتره اوایل سال و روزهای اولی که دارین از این روش استفاده می‌کنین، هر روز فقط روی یک یا حد اکثر دو درسِ مشابه متمرکز باشید. کم کم با نزدیک شدن به زمانِ عید، شروع کنید و دروس رو با هم ترکیب کنید. بهتره قبل از عید یه درس عمومی رو بذارید کنار یه درس اختصاصی و با هم بخونید.در طول عید همه درس‌ها رو با هم ترکیب کنید و از بعد عید تا دو ماه مونده به کنکور، عمومی‌ها رو با هم و اختصاصی‌ها رو هم با هم بخونید و تا یک ماه مونده به کنکور هم شروع کنید کاملاً درهم و تصادفی. این کار بهتون کمک می‌کنه تا قابلیت سوییچ‌کردن ذهنتون آماده‌تر باشه و سر کنکور هم راحت‌تر بتونید بین موضوعات و دروس مختلف جا به جا بشید.
اما ماه آخرِ منتهی به کنکور رو بگذارید فقط برای دوره‌های آزمونی و شبیه‌سازی‌های کنکور! اگر هم می‌خوایین مرور روزمره داشته باشین درس‌ها و مباحث رو کاملاً تصادفی مرور کنید. یعنی یک درس خاص نباشه و تو دستتون به صورت تصادفی از همهٔ دروس سؤال وجود داشته باشه.

همین‌طور یادتون باشه تقریباً از بعد از عید (با تخفیف، از شروع اردی‌بهشت) هم دیگه وقت یاد گرفتن چیز جدید نیست. بهتره روی همین چیزهایی که تا الآن کمابیش بلدین تمرکز بیشتری بذارین و سعی کنین همون‌ها رو عمیق‌تر و بهتر یاد بگیرین.

پس اگه مثلاً کنکور ۱۰ تیر باشه برنامهٔ شما می‌تونه این شکلی باشه:

شهریور تا آذر: مرورهای روزمرهٔ تک درس (یا دو درس مشابه در یک روز)
اواخر آذر تا اواسط اسفند: مرورهای روزمرهٔ یک درس عمومی و یک درس اختصاصی در کنار هم.
اواسط اسفند تا انتهای عید: کم کم درس‌ها رو با هم ترکیب کنید. تا انتهای عید به حالتی برسید که درس‌ها رو کاملاً تصادفی و شلخته دارید می‌خونید.
هفتهٔ سوم فروردین تا ۱۰ اردی‌بهشت: از حالت شلخته کم کم برسید به حالتی که اول اردی‌بهشت مرور دروس عمومی در کنار هم و دروس اختصاصی در کنار هم رو داشته باشید.
از ۱۰ اردی‌بهشت تا ۱۰ خرداد هم گاهی عمومی در کنار هم، اختصاصی در کنار هم؛ گاهی هم تصادفی و درهم. تا قابلیت سوییچ‌تون تقویت بشه.
یک ماه باقی‌مونده رو هم بیشتر از هر چیزی به شبیه‌سازی کنکور و مرور آزمونی بگذرونید!

من بازم تضمین می‌کنم کسی این شیوه رو پیاده‌سازی کنه، اگه سر کنکور سوتی خیلی بدی نده یا اتفاق عجیب و غریبی نیوفته، حتماً رتبهٔ سه‌رقمی کم‌ترین چیزی هست که در انتظارشه.

چطوری تست بزنیم؟

هرچند اول مطلب هم اشاره کردم که استفاده از شیوه‌های تست‌زنی، رتبه رو خیلی نمی‌تونه از چیزی که هست بهتر کنه. اما توجه کنیم که بلد نبودن و رعایت نکردن این نکات می‌تونه به شدت رتبهٔ شما رو خراب کنه! چرا؟ چون این شیوه‌ها به شما کمک می‌کنن در عین حال که سریع‌تر تست‌ها رو پاسخ می‌دین، با احتمال کمتری هم سر آزمون اشتباه فاحش (مثل جا به جا زدن تست‌ها) بکنین.

برای تست‌زنی حتماً مداد نرم همراهتون باشه. بهتره از مدادنوکی (اتود) استفاده نکنید و مداد پهن داشته باشید.
خوبه دوتا مداد و دوتا پاک‌کن همراهتون باشه تا اگه به صورت اتفاقی از دستتون افتاد مجبور نباشید خم شید یا از جاتون بلند شید تا برش دارید؛ بالکه سریع سوییچ کنید رو مداد یا پاک‌کن دوم. و بهتره که مدادهاتون از هر دو طرف هم تراشیده شده باشن و نوک داشته باشن تا اگه نوک یک طرف شکست سریع مداد رو برگردونید و از طرف دیگه‌اش استفاده کنید.
بهتره اول تو پرسش‌نامه جواب‌ها رو علامت بزنید و بعد از هر صفحه یا هر ده‌تا سؤالی که جواب دادید، پاسخ‌هاتون رو به پاسخ‌نامه منتقل کنید. این طوری وقت کمتری برای جا به جایی بین پاسخ‌نامه و پرسش‌نامه از دست می‌دید.
و این که بهتره اول فقط یه علامت کم‌رنگ یا کوچیک تو محل هر گزینه تو پاسخ‌نامه بزنید. هر وقت هر درس رو به اتمام رسوندین، حالا برگردین و ضمن چک کردن این که چیزی رو از قلم ننداختین یا خدایی نکرده جا به جا علامت نزدین، خونه‌ها رو پررنگ کنین.

قبل از این که شروع کنید به پاسخ دادن، صورت هر سؤال رو خیلی سریع بخونید و این شکلی شماره سؤال رو علامت بزنین:

• اگه سؤال رو تا دیدین همون لحظه با اطمینان تونستین جوابش بدین که جوابش رو علامت بزنین.
• اگه تو همون چند ثانیه که دارین سؤال رو می‌خونین جوابش رو نتونستین پیدا کنین اما راه حل براتون شفاف و معلوم بود، هیچ علامتی نزنین.
• اگه سؤال رو خوندین و دیدین راه حلشو بلدین اما ممکنه وقت بگیره، یه علامت به نشانهٔ سخت بودن سؤال بزنین.
• اگر هم به راه حلی که به ذهنتون رسیده شک داشتین یا اصلاً سؤال براتون گنگ بود یه علامت بزنین که قرار نیست شما به این سؤال پاسخ بدین.

حالا شروع کنین از سؤالاتی که هیچ علامتی ندارن و اون‌ها رو جواب بدین. البته سؤالاتی رو هم که تو مرحلهٔ قبلی پاسخ دادین بهتره یه بار دیگه هم چک کنین.
اگه وقت اضافه آوردین (تو پاراگراف بعدی نوشتم زمان‌بندی رو چطور انجام بدین) برین سراغ سؤالات سخت. اما یادتون باشه در هیچ مرحله‌ای و تحت هیچ شرایطی به هیچ سؤالی گیر ندین! اگه دیدین یه سؤالی تو زمان خودش حل نمی‌شه علامتش بزنین و از روش رد شین! گاهی برخی سؤالات قرار داده شدن که قاتل وقت شما باشن!

برای زمان‌بندی کنکور، بهتره زمان هر درس رو ضرب در ۳/۴ (سه چهارم) کنید و همون قدر زمان بهش اختصاص بدین (قلم‌چی یه تکنیکی داره به نام «زمان‌های نقصانی» که این جا خیلی به درد می‌خوره). اون ۱/۴ (یک چهارم) باقی‌مانده چی می‌شه پس؟ اگه همه درس‌ها رو زدین، حالا برگردین و اول یه دور دیگه چک کنین سوتی تو پاسخ‌نامه نداده باشین و بعد هم رو سؤالات نزدهٔ درس‌ها وقت بذارین.
یه نکتهٔ مهم اینه که از وقت هیچ درسی نزنین! همهٔ سؤالات رو حتماً بخونین و برای هر درسی مطابق بودجهٔ زمانی خودش وقت بذارین. (مگر این که ببینین واقعاً هیچ سؤالی توی اون درس باقی نمونده که بتونین جواب بدین! که البته خیلی احتمالش کمه چنین حالتی پیش بیاد)

اما مسئلهٔ مهم «شانسی بزنیم یا نه؟»: جواب کوتاه و توصیهٔ عمومی اینه: تا جای ممکن شانسی نزنین!
جواب مفصل‌تر هم اینه: اگه بین دوتا گزینه شک دارین و واقعاً احتمال می‌دین یکی از گزینه‌های باقی‌مونده به جواب نزدیک‌تر باشه، اون گزینه رو بزنین. اما در غیر این صورت سؤال رو نزده رها کنین. اگر هم تعداد نزده‌هاتون زیاده، می‌تونید چندتا رو که فقط بین دوتا گزینه شک دارین انتخاب کنین و بین همون دوتا گزینه شانسی بزنین.

ممکنه از این که تعداد نزده‌هاتون زیاد می‌شه و مثلاً یهو یه تیکه از پاسخ‌نامه‌تون سفید می‌مونه دلهره بگیرین یا اذیت شین. ولی لطفاً به خودتون یادآوری کنین که «هر پاسخ غلط یعنی ۳۳ صدم نمرهٔ منفی!» در حالی که اگه سؤال رو نزده رها کنین «نه نمره‌ای به دست میارین و نه نمره‌ای از دست می‌دین!»
اگه هنوز هم دلتون راضی نمی‌شه می‌تونین یه امتحان بکنین: چند بار که تحلیل آزمون انجام می‌دین بیایین و بررسی کنین اگه سؤال‌هایی که شک داشتین رو شانسی نمی‌زدین، درصدتون چند می‌شد؟ معمولاً نزده گذاشتن شانسی‌ها، درصد نهایی‌تون رو افزایش می‌ده. (مگر این که دیگه خیلی خوش‌شانس باشید!)

و یک نکته هم تو مرورکردن پاسخ‌ها: اگه اون قدری وقت آوردین که برگردین و برخی سؤالاتتون رو دوباره حل کنین، اول اونایی که شانسی زدین رو انتخاب کنین و بعد برین سراغ بقیهٔ سؤالات. و یادتون هم باشه معمولاً پاسخ اولی که ما می‌دیم احتمال بیشتری داره که درست باشه. پس فقط و فقط در صورتی پاسختون رو عوض کنید که از تغییر گزینه مطمئن هستین و در نظر بگیرین که اگه پاسخ خودتون رو تغییر دادین، دیگه حق ندارین به این سؤال برگردین.

نکاتی راجع به خود کنکورخوانی:

همون طور که قبلاً هم اشاره کردم اساس این روش، همون شیوهٔ لایتنره که مبتنی بر «تکرار با فاصله» است. پس اگه کلیت ماجرا رو متوجه شدین و با شیوهٔ لایتنر هم آشنایی دارین، می‌تونین این مدل رو برای یادگرفتن و دورهٔ تقریباً هر چیزی آداپته کنین. من خودم تو دوران دانشگاه به غیر از درس مبانی کامپیوتر و درس برنامه‌سازی پیشرفته، بیشترین نمره‌هام رو به کمک همین روش (و یه روش مرور سریع به نام «غلط‌نامه» که تو یه پست دیگه براتون توضیح می‌دم) گرفتم.
پس هیچ اصراری وجود نداره که عین همین مدل رو پیاده کنید! بالکه اساس و اصلوب رو بگیرید و مطابق با مدل خودتون بهینه‌ترش کنین. حتی بهتره این مدل رو با معلم‌ها و مشاورهاتون هم به اشتراک بذارین و از اون‌ها هم بخوایین تا کمکتون کنن و بهتون راهنمایی بدن.

اگه مثل من آدمی هستین که بیشتر وقتش رو پشت کامپیوتر یا پای گوشی می‌گذرونه و مطالب درسیش رو هم به صورت دیجیتالی مطالعه می‌کنه، احتمالاً نرم‌افزار Anki می‌تونه بهتون کمک کنه. افزونه‌های بسیار زیادی هم داره که می‌تونین بر حسب نیاز خودتون نصب کنین و استفاده ببرین!

و آخرین نکته که به نظرم اشاره کنم خوبه اینه که روز قبل از کنکور به خودتون استراحت بدین! هر کاری کردین دیگه تمام شده و رفته. بهتره این یه روز رو به خودتون استراحت بدین. اگه خیلی نگرانین یه دورهٔ خیلی خیلی سبک در حد دو ساعت روی نکات مهم درس‌ها بکنین. خوب غذا بخورین و اصلاً به خودتون فشار نیارین. شب هم زود بخوابین تا صبح زود بتونین سر حال بیدار شین و یه صبحانهٔ کامل بخورین.
بعد از این که آزمونتون رو هم دادین، به خودتون جایزه بدین! پاشین برین سینما یا شهر بازی! خلاصه یه جوری خوش بگذرونین و اصلاً بهش فکر هم نکنین!

و بدونین که کنکور پایان دنیا نیست! زندگی، بعد از کنکور هم جریان داره و حتی جدی‌تر و جذاب‌تر از اون چه که قبل از کنکور بوده. برای فاصلهٔ زمانی بین تمام شدن کنکورتون تا وقتی نتایج اولیه و نتایج قبولی‌ها بیاد برای خودتون برنامه داشته باشین که چطوری بگذرونینش. راجع به انتخاب رشته هم نگران نباشین. یک الی دو هفته برای انتخاب رشته هم کافیه. لازم نیست همین که از سر جلسه اومدین بیرون برین تو فاز این که «حالا انتخاب رشته رو چی کارش کنم؟؟». آروم باشین، استراحت کنین و به برنامه‌های جالب و جذابی که از قبل کنکور برای این زمان ریختین برسین! ؛)

جمع بندی

خب اگه بخواییم یه مرور سریع بکنیم:

• کنکور هیچ روش جادویی‌ای نداره. تنها راهی که به صورت تضمین‌شده رتبهٔ شما رو ارتقا می‌ده یادگیری درست درس‌هاست.
• حتماً تحلیل آزمون کنید! آزمونی که تحلیل نشه عملاً انگار بار آموزشی‌ای نداشته و فقط وقتتون رو تلف کردید!
• بعد از تحلیل آزمون، سؤالاتی که غلط جواب دادین یا جواب ندادین رو به صورت یه سری فلش‌کارت در بیارین و به صورت منظم (مثلاً مطابق با شیوهٔ لایتنر) مرور کنین.
• قسمت چگونه تست بزنیم؟ رو حتماً بخونین و به کار ببندین!
• در نهایت هم شاد باشین و بدونین کنکور، آخر دنیا نیست! زندگی، بعد از کنکور هم ادامه داره و چه بسیا جدی‌تر و جذاب‌تر از قبل از کنکور باشه! :)

اگه فکر کردین می‌خوایین با من تماس بگیرین، می‌تونین از این پیوند‌ها استفاده کنین:

تلگرام: ARF1372 رایانامه: [email protected]

اگه دوست دارین بیشتر راجع به این مطالب اطلاعات به دست بیارین هم می‌تونین به این صفحات مراجعه کنین (همهٔ این صفحات از ویکی‌پدیا برداشته شدن. برای خوندن و یادگیری از طریق ویکی‌پدیا هم بهتره بعد خوندن هر صفحه، برید سراغ مراجع همون صفحه و ... )

تکرار با فاصله: https://en.wikipedia.org/wiki/Spaced_repetition

شیوهٔ لایتنر: https://en.wikipedia.org/wiki/Leitner_system

نرم‌افزار Anki: https://en.wikipedia.org/wiki/Anki_(software)

مطالعهٔ افزایشی: https://en.wikipedia.org/wiki/Incremental_reading